De 'bierroute': een mogelijk alternatief voor de 'kaasroute'?

Tot 15 december 2020 kon u roerende goederen (een geldsom, effectenportefeuille, aandelen van een vennootschap, kunstcollectie…) schenken via een notaris in Nederland zonder dat er schenkbelasting verschuldigd was. Deze werkwijze werd de ‘kaasroute’ genoemd. Men was niet verplicht om de schenking van roerende goederen door een notaris in het buitenland te registreren in België. Bijgevolg kon de heffing van schenkbelasting worden vermeden. Sinds 15 december 2020 zijn echter ook die schenkingen verplicht registreerbaar in België als de schenker een Belgisch rijksinwoner is. Dit betekent dat men de heffing van schenkbelasting niet meer kan vermijden door te schenken via een notaris in Nederland. Men ging dan ook op zoek naar mogelijke alternatieven die nog steeds de mogelijkheid bieden om roerende goederen te kunnen schenken zonder schenkbelasting te moeten betalen. Eén mogelijk alternatief is de zogenaamde ‘bierroute’. 

Wat houdt de ‘bierroute’ in?

Bij de ‘bierroute’ richten de ouders-schenkers een maatschap op door een inbreng van roerende goederen. Een maatschap is een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid die onderhands kan worden opgericht, dus zonder dat de tussenkomst van een notaris is vereist. In ruil voor hun inbreng in de maatschap verkrijgen de ouders in principe aandelen van de maatschap. Maar de ouders kunnen ook bepalen dat de aandelen niet (integraal) toekomen aan zichzelf, maar (grotendeels) aan hun kinderen. In het vakjargon heet dit een ‘inbreng ten behoeve van een derde’. De kinderen worden op die manier eigenaar van bijna alle aandelen van de maatschap en onrechtstreeks dus ook van het onderliggende vermogen. Volgens de meeste auteurs wordt aldus een onrechtstreekse schenking tot stand gebracht, die niet verplicht moet worden geregistreerd. Volgens een bepaalde strekking in de rechtsleer betreft het echter een rechtstreekse schenking. Volgens die visie moet deze schenking derhalve gebeuren via notariële akte en dus met heffing van schenkbelasting.

Er is nog een tweede ‘bierroute’: de inbreng in een maatschap zonder creatie van nieuwe aandelen. Ouders en kinderen richten dan bijvoorbeeld een maatschap op met beiden een beperkte inbreng. De ouders verkrijgen bijvoorbeeld 2 aandelen van de maatschap en de kinderen de overige 98 aandelen. Naderhand brengen de ouders bijkomend roerend vermogen in de maatschap zonder dat er nieuwe aandelen worden uitgegeven. Dit heeft tot gevolg dat de aandelen van de maatschap meer waard worden. Deze vermogensaangroei komt in ons voorbeeld voor 98% ten goede aan de kinderen. Aldus wordt een onrechtstreekse schenking tot stand gebracht waarvoor de heffing van schenkbelasting kan worden vermeden.

Aandachtspunten

Indien geen schenkbelasting wordt betaald, zal de schenking vrij zijn van erfbelasting mits de schenker nog minstens drie jaar (vijf jaar in het Waals Gewest) in leven blijft na de schenking. 

Een onrechtstreekse schenking, zoals de ‘bierroute’, is niet mogelijk met voorbehoud van vruchtgebruik. Evenmin kan een restschenking worden opgenomen. Dit is wel mogelijk bij een schenking via notariële akte.

Fiscaal misbruik?

In recente voorafgaande beslissingen (nr. 22069 en nr. 22070) sprak de Vlaamse Belastingdienst (VLABEL) zich uit over de ‘bierroute’. VLABEL sprak zich enkel uit over de fiscale aspecten en niet over de juridische geldigheid. VLABEL besliste in deze concrete gevallen dat er geen sprake is van fiscaal misbruik zodat de heffing van schenk- en erfbelasting kan worden vermeden via deze techniek.

Sommige politici hebben wel reeds laten verstaan dat zij graag een einde willen maken aan de ‘bierroute’.

Conclusie

De ‘bierroute’ is geen volwaardig alternatief voor de kaasroute, maar kan in bepaalde gevallen toch worden overwogen om roerende goederen vrij van schenk- en erfbelasting over te dragen. Het is echter aangewezen om steeds in het concrete geval na te gaan of er geen beter alternatief is.

Heeft u hieromtrent nog vragen? Aarzel niet om uw strategisch adviseur te contacteren.