Samenwonen of huwen, een belangrijke keuze

Of u samenwonend of gehuwd bent, het heeft een invloed op verschillende vlakken. Buiten uiteraard de liefde zijn vaak fiscale voordelen de voornaamste reden om stappen te ondernemen. Ook op juridisch en sociaal vlak zijn er echter belangrijke verschillen.

Hierna lichten wij kort de verschillen toe tussen samenwonen en huwen.

Erfrecht

Feitelijk samenwonenden erven niet automatisch van elkaar. Als u toch wenst dat uw feitelijk samenwonende partner van u erft, dan dient u hiervoor stappen te ondernemen. Dit kan bijvoorbeeld door de opmaak van een testament.

Wettelijk samenwonenden hebben daarentegen een beperkt erfrecht. Als wettelijk samenwonende partner erft u het vruchtgebruik op de gezinswoning en daarin aanwezige huisraad. Het erfrecht van wettelijk samenwonenden is niet beschermd en kan dus ook beperkt of ontnomen worden. Uiteraard kan u uw wettelijk samenwonende partner ook meer toebedelen.

Wanneer u huwt, dan omvat het erfrecht van de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik op de ganse nalatenschap, indien er kinderen zijn. Zijn er geen nakomelingen, dan erft de langstlevende echtgenoot de volle eigendom van het gemeenschappelijk vermogen en het vruchtgebruik van het eigen vermogen van de overledene. Sinds 1 september erft de langstlevende de volledige nalatenschap in volle eigendom indien er enkel erfgenamen van de vierde orde (neven en nichten, ooms en tantes) zijn.

Erfbelasting

Gehuwden en wettelijk samenwonenden kunnen genieten van de tarieven in rechte lijn. Feitelijk samenwonenden moeten bij het openvallen van de nalatenschap meer dan één jaar feitelijk samenwonen om in aanmerking te komen voor de tarieven in rechte lijn.

Sinds 2007 geldt een vrijstelling van successierechten voor de vererving van de gezinswoning tussen partners. Deze vrijstelling geldt zowel voor gehuwden als voor wettelijk samenwonenden en feitelijk samenwonenden die minstens drie jaar hebben samengewoond.

Bovenop de vrijstelling van successierechten voor de gezinswoning is de langstlevende partner geen erfbelasting verschuldigd op de eerste schijf van € 50.000 aan roerende goederen.

Personenbelasting

Gehuwden en wettelijk samenwonenden worden op vlak van personenbelasting gelijk behandeld. Ze ontvangen een gemeenschappelijke aangifte en kunnen genieten van een huwelijksquotiënt, waarbij een deel van het inkomen van de ene partner kan worden toegerekend aan de andere partner. Op deze manier wordt uw gezinsinkomen gespreid, en kan u tweemaal gebruik maken van de lagere schijven in de personenbelasting.

Feitelijk samenwonenden worden als alleenstaanden beschouwd en moeten een afzonderlijke aangifte indienen. Tussen feitelijk samenwonenden is er geen fiscale optimalisatie mogelijk.

Verzekeringen

Opdat de premies voor pensioensparen en langetermijnsparen een fiscaal voordeel zouden opleveren, dient de begunstigde bij overlijden de echtgenoot, wettelijk samenwonende partner of bloedverwant tot de tweede graad te zijn. De feitelijk samenwonende partner komt hiervoor niet in aanmerking. U kunt dus wel aan pensioensparen doen, maar zal de feitelijk samenwonende partner niet kunnen begunstigen bij overlijden.

Verder kunnen gehuwden, onder bepaalde voorwaarden, genieten van een vrijstelling van erfbelasting op de kapitalen van groepsverzekeringen opgebouwd als werknemer. Deze vrijstelling is niet van toepassing voor wettelijk en feitelijk samenwonenden.

Sociale zekerheid

Gehuwden hebben recht op een overlevingspensioen of overgangsuitkering, toegekend aan de overlevende echtgenoot. Ook maken gehuwde werknemers of zelfstandigen aanspraak op een gezinspensioen, wanneer één van de echtgenoten geen of weinig pensioenrechten heeft opgebouwd.

Samenwonenden kunnen echter geen aanspraak maken op een overlevings- of gezinspensioen. Er is al een tijdje sprake om de pensioenwetgeving aan te passen aan deze “nieuwe” samenlevingsvormen, al is dit op heden nog niet het geval.

Belangrijke verschillen om bij stil te staan

Gehuwden en wettelijk samenwonenden zijn op vele vlakken gelijkgeschakeld, maar toch zijn er nog enkele belangrijke verschillen. Hiervoor werd slechts een beknopt overzicht gegeven van de voornaamste verschillen.

Heeft u nog vragen over wat voor u en uw partner de beste keuze is, dan kunt u steeds bij ons terecht voor duidelijke antwoorden en advies op maat. Een eerste gesprek is kosteloos en vrijblijvend. U houdt er in het slechtste geval enkel nuttige tips aan over.