Bescherm uw partner en uw vermogen via een financieel plan op maat

Welk huwelijksstelsel is het meest interessant voor medische professionals? Veel medici willen graag samen met hun huwelijkspartner vermogen opbouwen, maar evenzeer voldoende flexibiliteit inbouwen over het exclusief eigen vermogen.

In dit artikel bespreek ik aan de hand van concrete voorbeelden hoe een huwelijkscontract, in het bijzonder het stelsel van scheiding van goederen gecombineerd met een (optioneel) verblijvings- en toekenningsbeding, een solide juridische basis kan vormen. Zo kan u uw huwelijkspartner beschermen, de continuïteit van uw onderneming waarborgen en tegelijkertijd autonomie en controle over uw exclusief eigen vermogen behouden.

Achtergrond: strikte scheiding tussen persoonlijk en professioneel vermogen

Medici kiezen vaak voor een vennootschapsstructuur om hun professionele activiteiten op te bouwen en af te schermen. De wettelijke voorschriften, in combinatie met deontologische regels, hebben medici lang ertoe aangezet om hun persoonlijk vermogen en hun professionele activiteiten strikt te scheiden. Dit vloeit voort uit hun beroepsaansprakelijkheid: mogelijke claims lopen immers vaak door na pensionering en ook verzekeringsmaatschappijen vragen specifieke waarborgen.

Daarnaast hechten medici traditioneel ook veel waarde aan (persoonlijke en professionele) autonomie en beschikkingsrecht over hun opgebouwd vermogen. Ze dragen financiële onafhankelijkheid en controle over hun eigen vermogen hoog in het vaandel.

De scheiding van hun vermogen vormt dan ook vaak een noodzakelijke voorzorgsmaatregel. Ook de professionele samenwerking(en) binnen en met ziekenhuizen, private kabinetten, andere paramedische beroepen, enz. kennen een historiek van samenwerkingsverbanden binnen en met een vennootschapsstructuur.

Hoewel de wetgever en de Orde der Artsen inmiddels een bredere visie hebben en soepeler omgaan met zaken zoals samenwerkingsverbanden, het opnemen van kinderen of echtgenoten als aandeelhouders en de voortzetting van een familiale vennootschap, kiezen de meeste medische professionals ervoor om hun activiteiten onder te brengen in een persoonlijke BV en te trouwen of gehuwd te blijven onder een stelsel van strikte scheiding van goederen.

Nadelen huwelijksstelsel strikte scheiding van goederen

Toch kan een strikte scheiding van het vermogen ook nadelen met zich meebrengen, vooral wanneer partners door wederzijdse steun bijdragen aan elkaars professionele successen. Het is niet omdat juridisch alles strikt gescheiden is, dat het opgebouwd vermogen an sich geen gezamenlijk engagement is en door wederzijdse solidariteit werd opgebouwd. Dat geldt zowel voor koppels waarin beide partners actief zijn binnen de medische sector alsook bij koppels waar één van de twee actief is in de medische sector.

Wat met de aandelen in de eigen BV?

Stilaan ontstaat wel meer bewustzijn over het belang van de aandelen in de eigen BV. En daar zijn verschillende situaties te onderscheiden:

• Sommige partners willen namelijk dat deze aandelen bij overlijden naar de langstlevende partner gaan, als financiële bescherming van het gezin en om de continuïteit van de onderneming te waarborgen. De overdracht of vererving van aandelen van doktersvennootschappen valt dan ook onder specifieke regels.

• Andere medici kijken naar de mogelijkheid om hun bedrijf te laten voortzetten door hun kinderen. 

• Nog anderen werken in een groepspraktijk en hebben binnen die samenwerking uitzicht op de verkoop van hun aandelen dan wel gedeeltelijke verderzetting van hun activiteiten.
  In al deze situaties is het essentieel om de statuten grondig door te nemen en tijdig beslissingen te nemen over het beheer van dit (vaak aanzienlijk) roerend vermogen, voor het geval de bestuurder met pensioen gaat of, in het ergste geval, onverwacht overlijdt.

Voordelen van een huwelijkscontract met toekennings- en verblijvingsbeding

Een huwelijkscontract, aangevuld met optionele clausules zoals het toekennings- en verblijvingsbeding, kan medische professionals zowel bescherming als flexibiliteit bieden om hun vermogen te beheren:

• Verblijvingsbeding: echtgenoten verlenen via dit beding aan de langstlevende partner de volle en exclusieve eigendom van alle goederen die, op het ogenblik van het overlijden van een van de partners, tussen hen in onverdeeldheid zullen zijn. Het is daarbij irrelevant of het om een onverdeeldheid van roerende dan wel van onroerende goederen gaat. Evenmin is het relevant wat de oorsprong van de onverdeeldheid is, of wat de verhouding is waarin de echtgenoten in die onverdeeldheid gerechtigd zijn.

• Toekenningsbeding: met het toekenningsbeding verleent elke echtgenoot aan de andere, indien hij of zij langer leeft, de volle en exclusieve eigendom van bepaalde eigen goederen die elke echtgenoot in de huwelijksovereenkomst aanwijst.

Deskundige begeleiding en fiscaal-juridische integratie

Hoewel verblijvings- en toekenningsbedingen op het eerste gezicht juridische instrumenten zijn, kunnen ze ook fiscale gevolgen hebben. Het is daarom essentieel om deze clausules in een ruimer financieel en juridisch plan te integreren. Hierbij moeten emotionele, juridische en fiscale aspecten steeds in balans worden gebracht.
Het inschakelen van deskundige begeleiding is hierbij onmisbaar. Elke situatie is uniek en vereist een op maat gemaakte aanpak om de belangen van beide partners optimaal te beschermen, zowel tijdens het leven als na een overlijden. Zo wordt niet alleen tegemoet gekomen aan de juridische en financiële noden, maar wordt ook de achterliggende situatie, zoals het samen opbouwen en ondersteunen van elkaar, maximaal gerespecteerd.

Voorbeelden uitspraken Vlabel en realistische verwachtingen

• Zo heeft de Vlaamse belastingdienst Vlabel in het verleden niet altijd positief gereageerd op de wijziging van het huwelijksstelsel (gemeenschap) naar een stelsel van scheiding van goederen met toevoeging van een toekennings- en verblijvingsbeding (VB 20019, VB 20042, VB 20044, VB 23069). Ook de combinatie met een Toegevoegd Intern Gemeenschappelijk Vermogen (TIGV) wordt niet altijd warm onthaald (VB 20033, VB 23086).

• Wat doorgaans wel wordt aanvaard, is de vervanging van een verrekenbeding door een verblijvings- of toekenningsbeding (VB 22042, VB 23019). 

• Voor echtgenoten die al gehuwd waren onder een stelsel van scheiding van goederen en nu overwegen om een verblijvings- of toekenningsbeding toe te voegen, oordeelt Vlabel meestal positief, vooral wanneer er kinderen zijn (VB 23067, VB 23074).

Uitgelicht: kinderloze koppels

Bij kinderloze koppels oordeelde Vlabel in het verleden echter al twee keer negatief in deze materie (VB 23020 en VB 23051). Nochtans is het nét de gecombineerde werking van het verblijvings- en het toekenningsbeding die voor de langstlevende een comfortabele feitelijke en juridische positie creëert. Door de onmiddellijke en zakelijke werking van het verblijvings- en toekenningsbeding, treedt de langstlevende echtgenoot immers vanaf het overlijden in het bezit van de goederen.

Na een eerste positieve voorafgaandelijke beslissing (ruling) van Vlabel (VB 24043) hebben we recent voor een kinderloos koppel een tweede positieve voorafgaande beslissing ontvangen (VB 24084, nog niet gepubliceerd) over het gebruik van een (optioneel) verblijvings- en toekenningsbeding. In dit specifieke geval waren de aanvragers beiden actief in de medische sector, nog niet gehuwd, en hadden zij elkaar ondanks hun strikt gescheiden vermogens en professionele activiteiten al ruim 19 jaar gesteund, zowel persoonlijk als professioneel. Nu de wettelijke pensioenleeftijd voor de man naderde, besloten ze te trouwen en dachten ze na over hoe ze de continuïteit van hun ondernemingen konden waarborgen, hun autonomie konden behouden en toch elkaar als toekomstige echtgenoten konden beschermen.

Vlabel gaf in dit geval een gunstige voorafgaandelijke beslissing over een huwelijkscontract met toekennings- en verblijvingsbeding: Vlabel hield rekening met de concrete omstandigheden: “gelet op de concrete feitenconstellatie en de voorgelegde niet-fiscale motieven is het  besluitvormingsorgaan van oordeel dat de voorgelegde verrichting in casu geen fiscaal misbruik uitmaakt in de zin van artikel 3.17.0.0.2 VCF.”

Hoewel het moeilijk is om uit deze algemene bewoordingen een effectieve motivatie of argumentatie van het orgaan af te leiden, blijkt uit het verloop van de aanvraag toch dat Vlabel de situatie in concreto heeft beoordeeld en daadwerkelijk aandacht besteedt aan de specifieke omstandigheden van elk dossier, alsook grondig kennis neemt van alle voorgelegde stukken.

Het is dus niet voldoende om als aanvrager enkele algemene “niet-fiscale motieven” aan te  voeren; de specifieke situatie is duidelijk wél bepalend voor het orgaan.

Omdat Vlabel eerder geen (of slechts één) positieve ruling voor kinderloze koppels had  afgeleverd, werd het overleg met de klant voorzichtig en onder voorbehoud gevoerd. Na een grondige analyse en persoonlijke gesprekken bleek dat de intenties van de klant veel verder reikten dan louter fiscale redenen, iets wat uiteindelijk door Vlabel werd erkend en toe te juichen is.

Emotionele, fiscale en juridische afstemming maakt het verschil

Dit laatste voorbeeld toont aan dat er voor iedere persoonlijke situatie concrete oplossingen bestaan om elkaar te beschermen en toch voldoende flexibiliteit te behouden over het exclusief eigen vermogen. De financiële, fiscale en juridische experten van Strategica stellen de specifieke context steeds centraal en toetsen deze af met het bestaand wettelijk kader, met één doel voor ogen: een "happily ever after", ook voor het persoonlijk financieel plan van medische professionals. 

Heeft u vragen over uw persoonlijke situatie? Neem gerust contact op voor een eerste vrijblijvend gesprek.