Aan wie komt de liquidatiereserve toe na schenking van de aandelen

Door in uw vennootschap een liquidatiereserve aan te leggen, kan u op termijn gelden op een fiscaalvriendelijke wijze uit uw vennootschap halen. Maar wat als u in tussentijd de aandelen met voorbehoud van vruchtgebruik heeft geschonken aan uw kinderen? Komen de uitgekeerde liquidatiereserves toe aan u als vruchtgebruiker of toch (deels) aan de blote eigenaar(s)?

Gelden fiscaalvriendelijk uit de vennootschap halen: de liquidatiereserve

Als aandeelhouder heeft u recht op de dividenden die door de vennootschap worden uitgekeerd. Dividenden zijn in principe belastbaar in de vennootschap en zijn privé onderhevig aan 30% roerende voorheffing. Er werd echter een fiscaal gunstig stelsel in het leven geroepen om op een voordeligere manier geld uit de vennootschap te halen.

Sedert aanslagjaar 2015 kan een KMO beslissen om de winst niet onmiddellijk uit te keren, maar deze deels of volledig te gaan reserveren via de aanleg van een afzonderlijke liquidatiereserve, na inhouding van een anticipatieve heffing van 10%. Indien deze reserves worden uitgekeerd na een wachtperiode van 5 jaar (te rekenen vanaf het einde van het boekjaar waarvoor de liquidatiereserve wordt aangelegd), zal er slechts een roerende voorheffing van 5% verschuldigd zijn. Bij ontbinding van de vennootschap zal de uitkering van de reserves zelfs belastingvrij kunnen gebeuren, ook al wordt de vennootschap binnen de 5 jaar ontbonden.

Familiale planning via schenking

Voorbeeld: Met het oog op een familiale planning overwegen Willy en Jeanne om de aandelen van hun vennootschap te schenken aan hun kinderen, Tim en Bart. Door de aandelen bij leven over te dragen kan genoten worden van de tarieven in de schenkbelasting die doorgaans voordeliger zijn dan deze in de erfbelasting. In principe zal de schenkbelasting slechts 3% bedragen. Indien voldaan is aan bepaalde voorwaarden kan de familiale vennootschap zelfs geschonken worden met vrijstelling van schenkbelasting.

Willy en Jeanne willen echter nog het stemrecht op de algemene vergaderingen kunnen blijven uitoefenen (= controlebehoud) en willen nog steeds het recht op de vruchten, zoals bv. de dividenden, behouden (= inkomstenbehoud). Hierdoor beslissen Willy en Jeanne om de aandelen met voorbehoud van vruchtgebruik te schenken aan Tim en Bart. De kinderen ontvangen enkel de blote eigendom.

Zijn uitgekeerde liquidatiereserves ook vruchten?

In de vennootschap van Willy en Jeanne werden ook liquidatiereserves aangelegd. De vraag stelt zich of deze liquidatiereserves bij uitkering als vruchten worden beschouwd en deze dus in volle eigendom toekomen aan Willy en Jeanne als vruchtgebruikers. Indien Willy en Jeanne hierop rekenen, is het van groot belang dat zij hierbij stilstaan op het moment dat zij de aandelen van de vennootschap wensen te schenken.

Volgens de meerderheidsvisie maken deze reserves burgerrechtelijk gezien deel uit van het ‘kapitaal’ en komen deze toe aan de blote eigenaars (= Tim en Bart) evenwel bezwaard met het vruchtgebruik van de vruchtgebruikers (= Willy en Jeanne). De uitgekeerde reserves kunnen dus (1) op een gezamenlijke rekening worden geplaatst op naam van de vruchtgebruikers en de blote eigenaars of (2) deze kunnen worden uitgekeerd deels aan de blote eigenaar en deels aan de vruchtgebruiker. In het laatste geval wordt de waarde van het vruchtgebruik berekend aan de hand van sterftetabellen, rekening houdend met de leeftijd van de (jongste) vruchtgebruiker.

Om elke discussie te vermijden, kan in de schenkingsakte worden bepaald wat wordt verstaan onder ‘vruchten’. Ook in de statuten kunnen hieromtrent bepalingen worden opgenomen. Dit kan van belang zijn wanneer de aandelen worden opgesplitst naar aanleiding van een overlijden (en er dus geen schenkingsakte voorligt).

Indien u wenst dat de liquidatiereserves in volle eigendom aan u als vruchtgebruiker worden uitgekeerd en deze dus als ‘vruchten’ worden aanzien, laat u dit best conventioneel vastleggen (in de schenkingsakte of de statuten van de vennootschap). Hou er rekening mee dat in dat geval de aan u uitgekeerde reserves bij uw overlijden in uw nalatenschap vallen en hierop erfbelasting zal verschuldigd zijn. Een eventuele planning met betrekking tot deze uitkeringen kan dan ook noodzakelijk zijn. 

Wilt u ook uw liquidatiereserves optimaal benutten? Wij helpen u graag verder.